Internet firibgarlaridan qanday himoyalanish mumkin? Xavfsizlikning 9 ta oddiy qoidasi
Internet kiberfiribgarlar va xakerlar sababli tobora xavfliroq joyga aylanib bormoqda. Ma’lumotlaringiz va mablag‘laringizni xavfsiz saqlashga yordam beradigan o‘nta muhim qoida haqida so‘zlab beramiz.
1. Internetda shaxsiy ma’lumotlar uzatilishining cheklanishi
Shaxsiy ma’lumotlar va fotosuratlarni ijtimoiy tarmoqlarda tarqatish internet firibgarlari qurboni bo‘lish xavfini oshiradi. G‘araz maqsadli kimsalar sun’iy intellektdan soxta profillar yoki hujumlar yaratish maqsadida foydalanishlari mumkin, shuning uchun har doim taqdim etilgan ma’lumotlarning hajmini kamaytirish lozim.
2. Faqat o‘ziga xos parollardan foydalanish
Ma’lumotlaringizni himoyalash maqsadida turli saytlar uchun o‘ziga xos va murakkab parollarni yaratish tavsiya etiladi. Maxsus parol saqlovchi dasturlar ko‘plab parollarni saqlash va boshqarishga yordam beradi, ular qolgan barcha parollarga kirish uchun bitta master-paroldan foydalanish imkonini beradi.
3. Faqat pullik antivirus dasturlarini o‘rnatish
Pulli antivirus dasturlari ko‘pincha bepul dasturlarga qaraganda yaxshiroq himoya va muntazam yangilanishlarni ta’minlaydi. Ular qurilmalaringizni ma’lumotlaringizni ushlab olib, firibgarlarga uzatishi mumkin bo‘lgan zararli dasturiy ta’minotdan himoya qilishi mumkin.
4. Ikki omilli autentifikatsiyadan foydalanish
Ikki omilli autentifikatsiya akkauntlaringizga qo‘shimcha xavfsizlik darajasini qo‘shadi. Agar telefon raqamingizni o‘zgartirsangiz, ularni ruxsatsiz kirishdan himoya qilish uchun akkauntingizdandan chiqib keting.
5. Muntazam ravishda parollarni o‘zgartirish va moliyalarni nazorat qilish
Parollarni muntazam ravishda almashtirish va moliyaviy operatsiyalarni kuzatish sizning raqamli shaxsingizni va shaxsiy ma’lumotlaringizni mablag‘laringizga kirishga uringan xakerlardan himoya qilishda yordam beradi.
6. Tajovuzkor reklama va shubhali havolalarga javob bermaslik
Tajovuzkor reklama va shubhali havolalar ko‘pincha firibgarlarning ma’lumotlaringizni olish maqsadida ishlatadigan hiylalari hisoblanadi. Zararli dasturiy ta’minot o‘rnatilishining oldini olish uchun bunday bannerlarga javob bermaslik qat’iyan tavsiya etiladi.
7. Reklamani bloklovchi dasturlarni sinab ko‘rish
Reklamalarni bloklovchi dasturlar shubhali bannerlarni tasodifiy bosishdan qochishga yordam beradi, bu esa ma’lumotlarni yo‘qotish yoki zararli dasturlarni o‘rnatish xavfini kamaytiradi.
8. Hamma pulni bitta hisobda saqlamaslik
Ehtimoliy yo‘qotishlarni minimallashtirish maqsadida kunlik xaridlar uchun alohida hisoblardan foydalaning va internet-to‘lovlar uchun virtual kartalarni ishga tushiring.
9. PIN kodingizni hech kimga ma'lum qilmang
PIN kod hisob raqamingiz kaliti hisoblanadi va uni oshkor qilish mablag‘laringizni xavf ostiga qo‘yadi. Buni hech qachon hech kimga, hatto do‘kon yoki bank xodimlari sizdan so‘rasa ham aytmang.
Tashkilotlar mijozlarning ma’lumotlarini himoya qilishlari va ularning xavfsizligini ta’minlashlari shart. Agar g‘araz niyatli kimsalar banklarning himoya tizimlariga hujum qilib, pulni olib qochsa, foydalanuvchi aybdor bo‘lmaydi.
